مقدمه
با نزدیک شدن به پایان سال، بسیاری از کارمندان و کارگران در انتظار دریافت عیدی خود هستند. اما یکی از موضوعات مهمی که در محاسبه عیدی باید در نظر گرفت، مالیات آن است. مالیات بر عیدی یکی از مواردی است که کارفرمایان و کارکنان باید از آن آگاه باشند تا بتوانند میزان دریافتی خود را به‌درستی محاسبه کنند.
در این مقاله، ابتدا مفهوم عیدی را بررسی کرده، سپس نحوه محاسبه مالیات عیدی را بر اساس قوانین سال 1403 توضیح خواهیم داد. همچنین، روش‌های قانونی برای کاهش مالیات عیدی و معافیت‌های مالیاتی آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم. در انتها، یک ویدیو آموزشی برای درک بهتر این فرآیند ارائه شده است.
عیدی چیست و چه کسانی مشمول دریافت آن هستند؟
الف) تعریف عیدی
عیدی مبلغی است که به‌عنوان پاداش پایان سال به کارکنان پرداخت می‌شود. این مبلغ معمولاً بر اساس حقوق و دستمزد فرد تعیین شده و طبق قانون کار، میزان مشخصی دارد.
ب) چه کسانی مشمول دریافت عیدی هستند؟
بر اساس قوانین ایران، دو دسته از افراد مشمول دریافت عیدی هستند:
کارگران مشمول قانون کار
این افراد تحت پوشش قانون کار قرار دارند و میزان عیدی آن‌ها طبق فرمول خاصی محاسبه می‌شود.
کارمندان دولت
مبلغ عیدی کارکنان دولت در هر سال توسط هیئت دولت مشخص و اعلام می‌شود.
نحوه محاسبه عیدی کارگران و کارمندان
الف) محاسبه عیدی کارگران مشمول قانون کار
طبق ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران، میزان عیدی به شرح زیر محاسبه می‌شود:
✅ حداقل عیدی: ۲ برابر حقوق پایه
✅ حداکثر عیدی: ۳ برابر حقوق پایه
✅ سقف معافیت مالیاتی عیدی در سال 1403: 10 میلیون تومان
🔹 فرمول محاسبه عیدی کارگران:
مثال:
اگر حقوق پایه یک کارگر ۷ میلیون تومان باشد:
حداقل عیدی: ۱۴ میلیون تومان
حداکثر عیدی: ۲۱ میلیون تومان
نکته: اگر مبلغ عیدی بیشتر از ۳ برابر حداقل دستمزد باشد، مبلغ اضافی مشمول مالیات خواهد شد.
ب) محاسبه عیدی کارمندان دولت
عیدی کارکنان دولت هر ساله توسط هیئت دولت اعلام می‌شود. برای سال 1403، مبلغ عیدی کارکنان دولت حدود ۲/۵۰۰/۰۰۰ تومان تعیین شده است.
مالیات عیدی و نحوه محاسبه آن
الف) مالیات عیدی چگونه محاسبه می‌شود؟
طبق قانون مالیات‌های مستقیم، عیدی نیز جزو درآمدهای مشمول مالیات محسوب می‌شود. برای محاسبه مالیات عیدی، ابتدا باید سقف معافیت مالیاتی را مشخص کرده و مابه‌التفاوت آن را محاسبه کنیم.
✅ سقف معافیت مالیاتی عیدی سال 1403: ۷ میلیون تومان
✅ درآمد بیش از این مقدار، طبق جدول مالیات حقوق مشمول مالیات خواهد شد.
ب) جدول مالیات حقوق و عیدی در سال 1403
بر اساس آخرین بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی، نرخ مالیات حقوق به‌صورت پلکانی محاسبه می‌شود:
میزان درآمد مشمول مالیات (سالانه) | نرخ مالیات |
|---|---|
تا ۸۴ میلیون تومان | معاف از مالیات |
۸۴ تا ۱۸۰ میلیون تومان | ۱۰٪ |
۱۸۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان | ۱۵٪ |
۳۰۰ تا ۴۲۰ میلیون تومان | ۲۰٪ |
بیشتر از ۴۲۰ میلیون تومان | ۳۰٪ |
مثال:
اگر عیدی فردی 12 میلیون تومان باشد:
• 10 میلیون تومان از مالیات معاف است.
• ۲ میلیون تومان باقی‌مانده مشمول مالیات ۱۰٪ می‌شود.
• مالیات پرداختی = ۲,۰۰۰,۰۰۰ × ۱۰٪ = ۲۰۰,۰۰۰ تومان
روش‌های قانونی برای کاهش مالیات عیدی
الف) استفاده از معافیت‌های مالیاتی
اگر درآمد سالانه شما کمتر از 144 میلیون تومان باشد، عیدی شما کاملاً معاف از مالیات خواهد بود.
ب) پرداخت بخشی از عیدی به‌عنوان مزایای غیرنقدی
برخی کارفرمایان برای کاهش مالیات عیدی، بخشی از عیدی را به‌صورت مزایای غیرنقدی مانند کارت هدیه، بن خرید و سایر مزایا پرداخت می‌کنند.
ج) محاسبه دقیق حقوق و مزایا
برای کاهش مالیات عیدی، بهتر است حقوق پایه را به‌درستی تنظیم کنید تا مبلغ عیدی کمتر از سقف معافیت مالیاتی باشد.
ویدیو آموزشی: نحوه محاسبه مالیات عیدی
برای درک بهتر نحوه محاسبه مالیات عیدی، پیشنهاد می‌کنیم ویدیوی زیر را مشاهده کنید:
پرسش‌های متداول درباره مالیات عیدی
۱. آیا عیدی بازنشستگان مشمول مالیات است؟
خیر، عیدی بازنشستگان تأمین اجتماعی مشمول مالیات نیست و به‌صورت معاف از مالیات پرداخت می‌شود.
۲. اگر کارگر کمتر از یک سال کار کرده باشد، عیدی او چگونه محاسبه می‌شود؟
عیدی کارگران به‌صورت نسبت به مدت کارکرد در طول سال محاسبه می‌شود.
✅ فرمول محاسبه عیدی برای کارگران با سابقه کمتر از یک سال:
۳. آیا کارفرما می‌تواند عیدی را قسط‌بندی کند؟
خیر، طبق قانون، عیدی باید به‌صورت کامل و یکجا پرداخت شود و امکان قسط‌بندی آن وجود ندارد.
نتیجه‌گیری
عیدی یکی از مهم‌ترین مزایای مالی پایان سال برای کارگران و کارمندان است، اما مالیات آن می‌تواند میزان دریافتی را کاهش دهد. آشنایی با نحوه محاسبه مالیات عیدی و استفاده از روش‌های قانونی برای کاهش آن، به افراد کمک می‌کند تا دریافتی خود را به حداکثر برسانند.