اظهارنامه مالیاتی چیست؟ در مقاله حاضر به این پرسش مودیان، پاسخ داده می‌شود. سازمان امور مالیاتی با هدف توسعه خدمات بر خطِ الکترونیکی و تسهیل خوداظهاری مالیاتی، امکان ارسال اظهارنامه مالیاتی را به‌صورت اینترنتی فراهم کرده است. برای این منظور، مودیان ابتدا باید یک پرونده مالیاتی در سامانه ثبت‌نام الکترونیکی ایجاد کنند. پس از ثبت‌نام، با مراجعه به پلتفرم اظهارنامه الکترونیکی برای اشخاص حقیقی (مشاغل)، می‌توانند اظهارنامه خود را تکمیل و ارسال نمایند. اظهارنامه حاکی از فعالیت‌های سالانه اشخاص حقیقی است که در دو نوع انفرادی و مشارکتی ارائه می‌شود. اطلاعاتی مانند هویت شخص، نوع واحد کسبی، حساب‌های بانکی و مجوزهای فعالیت از طریق سامانه ثبت‌نام در اظهارنامه نمایش داده می‌شود که غیرقابل ویرایش است. چنانچه نیاز به ویرایش این اطلاعات باشد، مودیان باید از طریق «پنجره واحد» در سامانه ثبت‌نام تغییرات لازم را اعمال کنند. سپس اطلاعات به‌روز شده را در سامانه اظهارنامه ثبت نمایند.
در خصوص ایجاد اظهارنامه مالیاتی برای واحدهای مشارکتی، فقط یک اظهارنامه کافی است و نیازی به تسلیم اظهارنامه جداگانه برای هر شریک نیست. اطلاعات شرکا به‌صورت خودکار از سامانه ثبت‌نام بارگذاری می‌شود. در صورت عدم ثبت اطلاعات ضروری شرکا، یکی از آنها به‌عنوان نماینده پرونده، مسئول تکمیل اطلاعات در سامانه خواهد بود.
اظهارنامه مالیاتی چیست
اظهارنامه مالیاتی چیست، سوال اغلب صاحبان مشاغل موظف به پرداخت مالیات است. آنها می‌خواهند در مورد ماهیت اظهارنامه مالیاتی و نحوه ایجاد آن بدانند. اظهارنامه مالیاتی، سندی رسمی است که مودیان مالیاتی (اعم از افراد حقیقی و شرکت‌های حقوقی) باید سالانه به سازمان امور مالیاتی ارائه کنند. آنها طبق این اظهارنامه میزان درآمدها، هزینه‌ها و مالیات قابل پرداخت خود را شفاف‌سازی می‌نمایند. این سند، برای محاسبه و پرداخت مالیات توسط سازمان امور مالیاتی ضروری است زیرا به سازمان کمک می‌کند که میزان دقیق مالیات هر شخص یا شرکت را تعیین نماید. در اظهارنامه، اطلاعات مالی مربوط به فعالیت‌های اقتصادی فرد یا شرکت، مانند درآمد حاصل از فروش، هزینه‌های اجرایی، مبلغ سود و زیان و سایر اطلاعات مالی ثبت می‌شود. افراد حقیقی و صاحبان مشاغل، شرکت‌ها و مؤسسات مختلف موظفند تا در موعد مقرر، اظهارنامه خود را تنظیم و ارسال کنند. ارائه نکردن اظهارنامه یا تاخیر در ارسال آن، می‌تواند منجر به جریمه‌های مالیاتی و محرومیت از معافیت‌ها و تسهیلات مالیاتی گردد.
اگر بخواهید بدانید که مزایای اظهارنامه مالیاتی چیست، باید به موارد زیر اشاره کرد:
• ارائه اظهارنامه مالیاتی می‌تواند سبب استفاده از معافیت‌های مالیاتی، کاهش جرایم مالیاتی و بهبود شفافیت مالی گردد.
• ارائه به موقع و دقیق این سند می‌تواند باعث ارتقاء اعتبار مالی مودی در سیستم مالیاتی کشور شود.
• ارائه اظهارنامه این امکان را فراهم می‌کند که مودیان از خدماتی نظیر استرداد مالیات و یا تسهیلات بانکی بهتر برخوردار شوند.
• در مجموع، اظهارنامه مالیاتی ابزاری است که علاوه بر تسهیل در محاسبه مالیات، به شفافیت اقتصادی و رشد نظام مالیاتی کشور نیز کمک می‌کند.
اظهارنامه مالیاتی سال ۱۴۰۳
پرسش برخی مودیان این است که قوانین مالیاتی سال 1403 در مورد اظهارنامه مالیاتی چیست؟ اظهارنامه مالیاتی سال ۱۴۰۳، سندی رسمی و مهم است که افراد حقیقی و حقوقیِ مشمول مالیات در ایران باید تا پایان مهلت مقرر به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه کنند. در این اظهارنامه، مودیان مالیاتی باید به طور دقیق درآمدها، هزینه‌ها، سود و زیان و اطلاعات مالی دیگر مربوط به فعالیت‌های اقتصادی خود را گزارش کنند. هدف اصلی این سند، تعیین دقیق میزان مالیات قابل پرداخت هر شخص یا شرکت و ایجاد شفاف سازی مالی است. قوانین مالیاتی در سال ۱۴۰۳برای ارائه اظهارنامه شامل موارد زیر است:
• الزام به ارائه به‌موقع و دقیق اطلاعات مالی توسط اشخاص حقیقی و شرکت‌های حقوقی.
• اشخاص حقیقی باید تا پایان خرداد و اشخاص حقوقی تا پایان تیر ماه اظهارنامه خود را ارائه دهند.
• تاخیر یا عدم ارائه آن جریمه‌های مالیاتی و محرومیت از معافیت‌ها و تسهیلات را به‌دنبال خواهد داشت.
• مشوق‌هایی برای افرادی که به‌موقع و دقیق اظهارنامه خود را ارائه دهند، در نظر گرفته شده‌است. از جمله این مشوق‌ها می‌توان به کاهش جرایم و بهره‌مندی از تسهیلات مالیاتی اشاره نمود.
در این اظهارنامه، مودیان می‌توانند درخواست استفاده از مشوق‌های مالیاتی و همچنین استرداد مالیات پرداختی در مواردِ مشمول را ثبت کنند. دقت و صحت اطلاعات ارائه شده در این سند، اهمیت زیادی دارد. ممکن است سازمان امور مالیاتی برای بررسی و تطبیق اطلاعات، اسناد و مدارک مالیاتی متقنی را درخواست کند. به طور کلی، ارائه اظهارنامه مالیاتی سال ۱۴۰۳، گامی موثر در تسهیل محاسبه مالیات، بهره‌مندی از تسهیلات قانونی و ارتقاء شفافیت مالیاتی است که در نهایت به بهبود اقتصاد کشور کمک می‌کند.
مهلت اظهارنامه مالیاتی ۱۴۰۳
اگر بخواهید بدانید که منظور از مهلت ارائه اظهارنامه مالیاتی چیست، باید گفت همه صاحبان مشاغل اعم از افراد حقیقی یا شرکت‌های حقوقی باید در مدت زمان تعیین شده، اظهارنامه‌های خود را به سازمان امور مالیاتی تسلیم نمایند. بر پایه «ماده 110 قانون مالیات‌های مستقیم»، شرکت‌های حقوقی لازم است اظهارنامه خود را ماکزیمم تا چهار ماه بعد از اتمام سال مالیاتی به سازمان ارائه کرده و مالیات تعیین شده را بپردازند. به طور کلی سال مالی شرکت‌ها از اول فروردین تا آخر بیست و نهم اسفند ماه در نظر گرفته می‌شود. بنابراین مهلت تسلیم اظهارنامه 4 ماه پس از پایان سال یعنی حداکثر تا 31 تیر ماه سال بعد می‌باشد.
به طور خلاصه مهلت ارائه اظهارنامه در سال ۱۴۰۳ به شرح زیر است:
• اشخاص حقیقی (مانند صاحبان کسب‌وکارهای مختلف و افراد دارای درآمدهای مشمول مالیات)، تا پایان خرداد ماه ۱۴۰۳ فرصت دارند تا اظهارنامه خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند.
• اشخاص حقوقی (مانند شرکت‌ها و مؤسسات)، تا پایان تیر ماه ۱۴۰۳ مهلت دارند که اظهارنامه مالیاتی خود را تکمیل و تسلیم نمایند.
اشکالات عدم ارائه به‌موقع اظهارنامه مالیاتی چیست؟ اگر اظهارنامه مالیاتی به موقع تسلیم نگردد، می‌تواند منجر به جریمه‌های مالیاتی و محرومیت از معافیت‌ها و تسهیلات قانونی شود. اغلب اوقات در روزهای آخر به دلیل حجم زیاد اظهارنامه‌ها و وجود مشکلاتی مانند قطعی برق و سرعت کم اینترنت، در ارسال این مدارک ترافیک ایجاد می‌شود. به همین دلیل فرصت تسلیم اظهارنامه‌ها با اعطای وقت اضافه تمدید گردید و تا 15 مرداد 1403 مهلت داده شد.
انواع اظهارنامه برای اعلام درآمد
پرسش عموم مردم از افراد عادی تا مودیان آن است که انواع اظهارنامه مالیاتی چیست؟ انواع اظهارنامه برای اعلام درآمد در ایران به شرح زیر است:
• اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی: این نوع اظهارنامه برای افراد دارای کسب‌وکارهای شخصی، مشاغل آزاد، صاحبان حرَف و سایر افراد حقیقی که درآمد مشمول مالیات دارند، تنظیم می‌گردد. در این اظهارنامه اطلاعاتی از قبیل جزئیات درآمدها، هزینه‌ها، سود و ضررها و سایر داده‌های مالی می‌آید.
• اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی: این اظهارنامه برای شرکت‌ها، مؤسسات، و سایر نهادهای حقوقی تنظیم می‌شود. در این اظهارنامه، جزئیات درآمدهای شرکت، هزینه‌ها، مالیات‌های پرداختی و وضعیت مالی موسسه ثبت می‌گردد.
• اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده: افراد و شرکت‌هایی که مشمول مالیات بر ارزش افزوده هستند، این اظهارنامه را به‌طور دوره‌ای (پریود سه ماهه) تنظیم می‌کنند. در این نوع اظهارنامه، مالیات بر ارزش افزوده محصولات و خدمات ارائه‌شده مشخص و به سازمان امور مالیاتی اعلام می‌گردد.
• اظهارنامه مالیات بر ارث: این نوع از اظهارنامه مخصوص ورثه است. آنها باید اموال و دارایی‌هایی که از متوفی باقی‌مانده است را اعلام کنند تا مالیات مربوط به آن تعیین و پرداخت شود.
• اظهارنامه املاک و مستغلات: این اظهارنامه برای مالکانی است که از طریق اجاره یا فروش مستغلات و املاک خود درآمد دارند. آنها باید میزان درآمد خود از این منابع را به سازمان مالیاتی اعلام کنند.
هر یک از این اظهارنامه‌ها به منظور شفاف‌سازی درآمدها و محاسبه مالیات متناسب با نوع فعالیت و درآمد مودیان ارائه می‌شوند.
ورود به سامانه اظهارنامه الکترونیکی
مودیان می‌خواهند بدانند نحوه پر کردن اظهارنامه مالیاتی چیست. برای ایجاد و ارسال اظهارنامه مالیاتی بایستی از طریق ورود به پلتفرم اظهارنامه الکترونیکی، مراحل زیر را طی کنید:
• ورود به سایت سازمان امور مالیاتی کشور: ابتدا به وب‌سایت اصلی سازمان به نشانی www.intamedia.ir مراجعه نمایید.
• ورود به سامانه عملیات الکترونیکی مودیان مالیاتی: پس از ورود به سایت، به بخش «سامانه عملیات الکترونیکی مودیان» یا «سامانه اظهارنامه الکترونیکی» بروید.
• ثبت‌نام یا ورود به حساب کاربری: اگر قبلا ثبت‌نام کرده‌اید، با استفاده از نام کاربری (کد ملی یا شناسه ملی) و رمز عبور خود وارد شوید. اگر برای اولین بار قصد ورود دارید، ابتدا باید ثبت‌نام الکترونیکی خود را در سامانه تکمیل نمایید.
• تکمیل اطلاعات اظهارنامه: پس از ورود به حساب کاربری، گزینه «اظهارنامه مالیاتی» مورد نظر خود را انتخاب کرده و داده‌های مالی مربوط به میزان درآمد، هزینه‌ها و سایر موارد را طبق فرم‌های موجود تکمیل کنید.
• بررسی و تایید نهایی: پس از تکمیل فرم اظهارنامه، آن را به دقت بررسی نمایید. وقتی از صحت اطلاعات اطمینان پیدا کردید، گزینه «ارسال» را انتخاب کنید.
• دریافت کد رهگیری: اگر اظهارنامه با موفقیت ارسال شود، سامانه یک کد رهگیری به شما ارائه می‌دهد. این کد نشان‌دهنده ثبت اظهارنامه می‌باشد. لازم است جهت پیگیری‌های بعدی، این کد را نزد خود نگه‌دارید.
• با طی مراحل فوق، اظهارنامه شما به‌صورت الکترونیکی به سازمان امور مالیاتی ارسال خواهد شد.
مشاهده اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی
اگر شما به عنوان شخص حقیقی بخواهید بدانید که نحوه مشاهده اظهارنامه مالیاتی چیست، باید گفت برای مشاهده اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی در سامانه مالیاتی، مراحل زیر را دنبال کنید:
• ورود به سایت سازمان امور مالیاتی کشور: ابتدا به سایت www.intamedia.ir بروید.
• ورود به پلتفرم عملیات الکترونیکی مودیان مالیاتی: در صفحه اصلی سایت، با کلیک ماوس روی گزینه «سامانه عملیات الکترونیکی مودیان» بزنید.
• وارد کردن اطلاعات کاربری: با استفاده از کد ملی و گذرواژه خود به سامانه وارد شوید. در صورت نداشتن رمز عبور، ابتدا باید در سامانه ثبت‌نام کنید.
• انتخاب گزینه مشاهده اظهارنامه: پس از ورود به حساب کاربری، به بخش «اظهارنامه مالیاتی» یا «پرونده‌های مالیاتی» بروید. حالا گزینه «مشاهده اظهارنامه» را انتخاب نمایید.
• انتخاب سال مالیاتی: در این بخش، سال مالیاتی مورد نظر (مثلا سال ۱۴۰۳) را انتخاب کنید. در این صورت لیست اظهارنامه‌های مربوط به آن سال نمایش داده می‌شود.
• مشاهده و دانلود اظهارنامه: با انتخاب اظهارنامه موردنظر، می‌توانید آن را مشاهده کرده و در صورت نیاز دانلود کنید یا پرینت بگیرید.
• با انجام این مراحل می‌توانید اظهارنامه مالیاتی خود را بررسی و از جزئیات ثبت شده در آن، مطمئن شوید.
چه مدارکی برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی مورد نیاز است؟
مدارک مورد نیاز جهت تکمیل اظهارنامه مالیاتی چیست؟ مودیان جهت تکمیل فرم اظهارنامه مالیاتی، مدارک و اطلاعات زیر را باید ارائه دهند:
• اطلاعات هویتی: شامل کارت ملی، شماره شناسنامه، و اطلاعات شخصی مودی (برای اشخاص حقیقی) و شناسه ملی و شماره ثبت شرکت (برای اشخاص حقوقی).
• مدارک درآمد: شامل فاکتورهای خرید، رسیدهای فروش و سایر مدارک مربوط به درآمدهای کسب‌شده در سال مالی مورد نظر. برای اشخاص حقیقی و کسب‌وکارهای کوچک، اطلاعات درآمد سالانه و برای شرکت‌ها صورت‌های مالی میزان سود و زیان لازم است.
• مدارک هزینه‌ها: فاکتورها و رسیدهای هزینه‌های انجام‌شده در کسب‌وکار، مانند هزینه خرید و تهیه مواد اولیه، حقوق و دستمزد کارکنان، هزینه‌های آب، برق و گاز، مبلغ اجاره و سایر هزینه‌های عملیاتی که مشمول مالیات هستند.
• صورت وضعیت مالی: شامل ترازنامه و صورت سود و زیان برای اشخاص حقوقی که نشان‌دهنده وضعیت مالی و دارایی‌ها و بدهی‌های آنها در پایان سال مالی است.
• مدارک مربوط به مالیات‌های پرداختی: اسناد مربوط به پیش‌پرداخت‌های مالیاتی یا مالیات‌های قبلی که در طی سال پرداخت شده‌است. این مدارک به کاهش مبلغ مالیات نهایی کمک می‌کنند.
• مدارک املاک و مستغلات: برای افرادی که از طریق اجاره یا فروش ملک درآمد دارند، اطلاعات مربوط به املاک و مستغلات ضروری است.
• گزارشات حسابرسی: برای شرکت‌ها و کسب‌وکارهای بزرگ که حسابرسی می‌شوند، ارائه گزارش حسابرسی الزامی می‌باشد.
• مدارک شغلی و جواز کسب: اگر کسب‌وکار نیاز به مجوز دارد، ارائه جواز کسب و سایر مدارک شغلی نیز لازم است.
• این مدارک باید به‌دقت جمع‌آوری شوند تا اطلاعات اظهارنامه مالیاتی به‌درستی و به‌طور کامل ارائه گردد تا مودیان دچار مشکلات مالیاتی نشوند.
مشاهده اظهارنامه مالیاتی با کد رهگیری
آیا می‌دانید در صورت داشتن کد رهگیری نحوه مشاهده اظهارنامه مالیاتی چیست؟ برای مشاهده اظهارنامه مالیاتی با استفاده از کد رهگیری، بایستی مراحل زیر را دنبال کنید:
• ورود به پلتفرم سازمان امور مالیاتی کشور: ابتدا به سایت www.intamedia.ir بروید.
• ورود به سامانه عملیات الکترونیکی مودیان: در صفحه اصلی سایت، با کلیک ماوس روی گزینه «سامانه عملیات الکترونیکی مودیان» بزنید.
• ورود به حساب کاربری: با استفاده از نام کاربری و گذرواژه خود به سامانه مراجعه نمایید. به طور معمول از کد ملی به عنوان نام کاربری استفاده می‌شود. در صورت نداشتن حساب کاربری، بایستی ابتدا در سامانه مودیان ثبت‌نام نمایید.
• انتخاب گزینه پیگیری اظهارنامه با کد رهگیری: در پنل کاربری، گزینه‌ای برای مشاهده یا پیگیری اظهارنامه با کد رهگیری وجود دارد. این گزینه معمولا در بخش «اظهارنامه مالیاتی» یا «پیگیری اظهارنامه» در دسترس است.
• وارد کردن کد رهگیری: کد رهگیری دریافت‌شده هنگام ارسال اظهارنامه را در قسمت مربوطه وارد کنید.
• مشاهده و دریافت اظهارنامه: پس از تایپ کردن کد رهگیری و دریافت تایید کد از طرف سامانه، فرم تکمیل شده اظهارنامه مالیاتی به شما نمایش داده می‌شود. شما می‌توانید آن را مشاهده، دانلود یا چاپ کنید.
• این روش به شما امکان می‌دهد اظهارنامه ارسال شده را بررسی و در صورت نیاز به اصلاح یا پیگیری، اطلاعات لازم را مشاهده نمایید.
اظهارنامه مالیاتی نظام مهندسی
برای اعضای نظام مهندسی، مراحل لازم جهت ارسال اظهارنامه مالیاتی چیست؟ اعضای نظام مهندسی به‌منظور اعلام درآمدهای ناشی از فعالیت‌های حرفه‌ای خود در حوزه مهندسی، طراحی، نظارت، محاسبه و سایر خدمات مرتبط با این حرفه بایستی اظهارنامه مالیاتی تنظیم نمایند. مهندسان عضو نظام مهندسی، شامل تخصص‌های مختلف اعم از مهندسی عمران، معماری، مکانیک، برق و دیگر رشته‌ها، در صورتی که به‌صورت حقیقی یا حقوقی فعالیت کنند و درآمد آنها در حدی باشد که مشمول مالیات شود، بایستی اظهارنامه مالیاتی ارائه نمایند.
اعضای نظام مهندسی برای تهیه و ارسال اظهارنامه مالیاتی بایستی مراحل زیر را دنبال کنند:
• جمع‌آوری مدارک درآمد و هزینه‌ها: مهندسان باید تمامی مدارک مربوط به درآمدهای خود از پروژه‌ها، مشاوره‌ها و قراردادهای کاری را تهیه کنند. این مدارک شامل فاکتورها، قراردادها و سایر اسناد مرتبط است. همچنین، فهرست هزینه‌های پرداخت شده مثل هزینه‌های لوازم و ابزار، اجاره دفتر و هزینه‌های جاری دیگر باید جمع‌آوری شوند.
• ورود به پلتفرم مالیاتی و تکمیل اظهارنامه: اعضای نظام مهندسی قادرند از طریق سامانه عملیات الکترونیکی مودیان مالیاتی اظهارنامه خود را تنظیم نمایند. در این سامانه باید اطلاعات دقیق درآمد، هزینه‌ها و جزئیات مربوط به فعالیت‌های حرفه‌ای خود را وارد کنند.
• استفاده از معافیت‌ها و کسورات قانونی: برخی از هزینه‌ها و کسورات مالیاتی برای مهندسان به‌عنوان هزینه‌های قابل کسر محسوب می‌شود. به‌عنوان مثال، هزینه‌های تحصیل و آموزش‌های تخصصی، بیمه‌های مرتبط و هزینه‌های ابزارآلات حرفه‌ای و وسایل مورد نیاز ممکن است شامل این معافیت‌ها شوند.
• ثبت و ارسال اظهارنامه: پس از تکمیل اطلاعات، لازم اظهارنامه را به دقت بررسی کرده و در نهایت جهت دریافت کد رهگیری به سازمان امور مالیاتی ارسال نمایند.
اظهارنامه مالیاتی مشاغل
در این قسمت به پرسش صاحبان مشاغل که اظهارنامه مالیاتی چیست و برای این قشر چگونه تنظیم می‌شود، پاسخ می‌دهیم. اظهارنامه مالیاتی مشاغل، سندی رسمی است که صاحبان مشاغل گوناگون، از جمله کسب‌وکارهای کوچک، اصناف مختلف و مشاغل آزاد، برای اعلام درآمدها، هزینه‌ها و سود و زیان خود به سازمان امور مالیاتی ارائه می‌دهند. این اظهارنامه به سازمان امور مالیاتی کمک می‌کند تا میزان دقیق مالیات هر شغل را بر اساس درآمد و فعالیت‌های مالی محاسبه نماید. جهت تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی مشاغل مراحل زیر را طی کنید:
• جمع‌آوری مدارک درآمد و هزینه‌ها: صاحبان کسب‌وکارها و مشاغل باید تمامی اسناد و مدارک مربوط به درآمدهای کسب‌شده مانند فاکتورها و رسیدهای فروش را جمع‌آوری کنند. همچنین بایستی لیست هزینه‌های پرداخت شده برای کسب‌وکار شامل اجاره محل، هزینه‌های جاری، حقوق و دستمزد پرسنل و سایر مخارج مرتبط را آماده کنید.
• ورود به سامانه اظهارنامه الکترونیکی: صاحبان مشاغل می‌توانند به پلتفرم عملیات الکترونیکی مودیان مالیاتی مراجعه کرده و با وارد کردن نام کاربری و گذرواژه، به حساب کاربری خود وارد شوند.
• تکمیل اظهارنامه مالیاتی: در این مرحله باید اطلاعات درآمد، هزینه‌ها، دارایی‌ها و سایر اطلاعات مالی را در فرم اظهارنامه وارد نمایید. این اطلاعات را باید به‌دقت و بر اساس مدارک موجود تایپ کرده و فرم را کامل کنید.
• استفاده از معافیت‌ها و کسورات مالیاتی: امکان دارد برخی از هزینه‌ها و کسورات مانند هزینه‌های مربوط به اجاره یا هزینه خرید و تعمیر ابزار کار از درآمد کسر شوند و میزان مالیات را کمتر کنند.
• ثبت و ارسال اظهارنامه: پس از تکمیل اظهارنامه مالیاتی، باید آن را بررسی و تایید کنید. سپس، اظهارنامه را به‌صورت الکترونیکی به سازمان امور مالیاتی ارسال کرده و کد رهگیری را دریافت کنید.
نکات مهم در ارسال اظهارنامه مالیاتی اعضای نظام مهندسی
سوال اعضای نظام مهندسی این است که نکات مهم در مورد ارسال مدارک و اظهارنامه مالیاتی چیست؟ مهندسین عضو نظام بایستی به موارد زیر توجه نمایند:
• مهلت ارسال: مهندسین عضو نظام مهندسی به‌عنوان اشخاص حقیقی تا پایان خرداد و شرکت‌های مهندسی به‌عنوان اشخاص حقوقی تا پایان تیر ماه هر سال باید اظهارنامه خود را ارسال کنند.
• جرایم تاخیر: مهندسین با ثبت دقیق اطلاعات و ارسال به‌موقع مدارک می‌توانند از پرداخت جریمه و محرومیت از معافیت‌های مالیاتی مبرا شوند.
• با ارائه اظهارنامه مالیاتی به‌صورت کامل و دقیق و در زمان تعیین شده، مهندسان می‌توانند از معافیت‌ها و تسهیلات مالیاتی بهره‌مند شده و تعهدات قانونی خود را به‌درستی انجام دهند.
نکات مهم در ارسال اظهارنامه مالیاتی مشاغل
صاحبان کسب‌وکارها بایستی بدانند که نکات مهم در تسلیم اظهارنامه مالیاتی چیست نکات مهم در ارسال این اسناد عبارتند از:
• مهلت ارسال: صاحبان مشاغل و حرف تا پایان خرداد ماه هر سال موظف به تسلیم اظهارنامه هستند.
• جرایم تاخیر و عدم ارسال: عدم ارسال اظهارنامه در مهلت مقرر می‌تواند منجر به جریمه و محرومیت از معافیت‌ها و تسهیلات مالیاتی گردد.
• ارسال اظهارنامه مالیاتی در زمان مقرر: مودیان با ارسال به موقع اظهارنامه علاوه بر انجام تعهدات قانونی، به شفاف‌سازی مالی کمک کرده و از بروز مشکلات مالیاتی جلوگیری می‌کنند.
نحوه محاسبه مالیات صاحبان مشاغل
در مطالب فوق دیدیم که اظهارنامه مالیاتی چیست و نحوه ارسال آن به سازمان امور مالیاتی چگونه است. حال به این موضوع می‌پردازیم که مالیات صاحبان مشاغل در ایران چگونه محاسبه می‌شود. مالیات صاحبان کسب‌وکارها به صورت سالانه و بر اساس درآمدی که اشخاص حقیقی در طی یک سال مالی کسب کرده‌اند، محاسبه می‌شود. صاحبان حرَف می‌توانند در فعالیت‌های تجاری، صنعتی، ساختمانی، معدنی، خدماتی و دیگر مشاغل فعالیت کنند. مالیات کسب‌وکارها به صورت خوداظهاری محاسبه می‌شود، به این معنی که صاحبان مشاغل مکلف‌اند خودشان اظهارنامه مالیاتی شامل درآمدها، هزینه‌ها و سود سالانه خود را به سازمان امور مالیاتی تسلیم نمایند. محاسبه مالیات آنها بر اساس سود خالص انجام می‌گیرد یعنی با کسر هزینه‌های مرتبط و مجاز از درآمد ناخالص، مبلغ مالیات آنها به‌دست می‌آید. این هزینه‌ها ممکن است شامل هزینه‌های جاری کسب‌وکار مانند اجاره محل کسب، حقوق و دستمزد کارکنان، هزینه‌های مواد اولیه و استهلاک لوازم و تجهیزات باشند. پس از تعیین سود خالص، مالیات بر اساس نرخ‌های مقرر در قانون مالیات‌های مستقیم محاسبه می‌گردد.
نرخ مالیات برای صاحبان کسب‌وکارها به‌صورت تصاعدی و پلکانی است و درآمدهای بالاتر مشمول نرخ‌های بالاتر خواهند بود. به‌طور کل مشاغل در سه گروه زیر دسته‌بندی می‌شوند:
• گروه اول: کسب‌وکارهایی با درآمد و گردش مالی بالا که باید دفاتر حسابداری دقیق داشته و صورت‌های مالی تهیه کنند.
• گروه دوم: کسب‌وکارهای کوچک‌تر با درآمد متوسط که فقط بایستی دفتر درآمد و هزینه را نگهداری کنند.
• گروه سوم: کسب‌وکارهای خرد و کوچک که می‌توانند اظهارنامه ساده‌ای تهیه کرده و ارائه دهند.
در نهایت، سازمان امور مالیاتی پس از دریافت اظهارنامه مالیاتی، آن را بررسی کرده و در صورت نیاز، ممیزی انجام می‌دهد تا صحت اطلاعات اظهار شده را تایید نماید. اگر مالیات تعیین‌شده بر اساس اظهارنامه مورد تایید قرار گرفت، مودی باید مالیات تعیین شده را بپردازد.
محاسبه معافیت‌های مالیاتی صاحبان مشاغل در سال 1403
حال که دانستیم اظهارنامه مالیاتی چیست و مالیات چگونه محاسبه می‌شود، به بررسی انواع معافیت‌های مالیاتی می‌پردازیم. بر اساس قوانین مالیاتی کشور در سال 1403 و به منظور حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، همچنین بالا بردن نرخ اشتغال‌زایی، برخی معافیت‌های مالیاتی برای صاحبان مشاغل در ایران در نظر گرفته شده‌است. این معافیت‌ها شامل معافیت پایه، معافیت‌های موضوعی و معافیت‌های منطقه‌ای می‌شوند که در ادامه به توضیح هر یک می‌پردازیم:
• معافیت پایه: برای سال 1403، حداقل درآمد سالانه‌ای به عنوان معاف از مالیات در نظر گرفته شده‌است. صاحبان مشاغلی که درآمد آنها کمتر از 12 میلیون تومان باشد، نباید مالیات بپردازند. سقف معافیت هر سال توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام می‌شود. هدف آن، کم کردن فشار مالیاتی بر مشاغل خرد و کسب‌وکارهای کوچک است.
• معافیت‌های موضوعی: برخی از مشاغل و فعالیت‌ها به دلایل خاص اقتصادی یا اجتماعی از مالیات معاف می‌شوند. به عنوان مثال، کسب‌وکارهای فعال در حوزه‌های کشاورزی، فرهنگی و آموزشی، صنایع دستی و صادرات غیرنفتی می‌توانند از معافیت‌های موضوعی بهره‌مند شوند.
• معافیت‌های منطقه‌ای: در مناطق محروم و با رشد اقتصادی ضعیف، به کسب‌وکارها معافیت‌های مالیاتی تعلق می‌گیرد. در این‌صورت اهالی بومی به اشتغال‌زایی و توسعه اقتصادی در این مناطق تشویق می‌شوند. میزان این معافیت بر اساس شاخص‌های توسعه‌یافتگی منطقه و مدت‌زمان فعالیت مشاغل تعیین می‌گردد.
در مجموع، صاحبان کسب‌وکارها باید اظهارنامه مالیاتی خود را با دقت تنظیم کرده و معافیت‌های قابل‌استفاده را به‌درستی در آن قید کنند. در این‌صورت سازمان امور مالیاتی می‌تواند مبلغ نهایی مالیات را پس از اعمال معافیت‌ها محاسبه نماید.
سوالات متداول
• آیا پس از تسلیم اظهارنامه مالیاتی به اداره دارایی، امکان اصلاح آن نیز وجود دارد؟
بله، مودیان می‌توانند پس از تسلیم اظهارنامه مالیاتی به اداره دارایی، در صورت نیاز آن را اصلاح نمایند. طبق قانون مالیات‌های مستقیم در ایران، مودیان مالیاتی می‌توانند تا یک ماه پس از مهلت قانونی تسلیم اظهارنامه، درخواست اصلاح اظهارنامه را ارائه دهند. این درخواست معمولا به مواردی مانند خطاهای محاسباتی، کسری اطلاعات یا اطلاعات اشتباهی که به صورت ناخواسته در اظهارنامه وارد شده است، مربوط می‌شود.
برای اصلاح اظهارنامه، مودی باید ضمن دادن درخواست کتبی به اداره دارایی، دلایل خود را برای اصلاح سند شرح دهد. سپس، اداره دارایی درخواست را بررسی می‌کند و در صورت تایید، اظهارنامه اصلاح‌شده را می‌پذیرد. توجه به این نکته ضروری است که اگر اشتباهات به نفع مودی باشد، ممکن است اداره مالیات برای بررسی دقیق‌تر آنها را بررسی کند. البته در مواردی که اصلاحات اثر قابل توجهی بر مالیات پرداختی داشته باشد، امکان نظارت بیشتری وجود دارد. همچنین، در صورتی که اداره مالیات پیش از اصلاح اظهارنامه به حسابرسی یا بررسی اطلاعات آن بپردازد، شرایط اصلاح ممکن است سخت‌تر و محدودتر شود. بنابراین بهتر است مودیان در صورت ملاحظه هر گونه اشتباهی، در اولین فرصت نسبت به تصحیح اظهارنامه اقدام کنند.
• تفاوت سایر اسناد مالی با اظهارنامه مالیاتی چیست؟
اظهارنامه مالیاتی و سایر اسناد مالی از نظر محتوا، هدف و کاربرد تفاوت‌های مهمی دارند. اظهارنامه مالیاتی سندی است که مودیان مالیاتی مانند شرکت‌ها و اشخاص حقیقی و حقوقی، هر ساله به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه می‌دهند. در اظهارنامه، درآمدها، هزینه‌ها، معافیت‌ها و میزان مالیات قابل پرداخت مشخص می‌شود. هدف از اظهارنامه مالیاتی، گزارش وضعیت مالیاتی و تعیین مالیات بر اساس درآمد و فعالیت‌های مالی مودی در یک سال مالی است. در مقابل، سایر اسناد مالی مانند ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و دفاتر حسابداری، اسنادی هستند که به منظور ثبت و گزارش وضعیت مالی و عملکرد اقتصادی یک واحد تجاری تهیه می‌شوند. این اسناد به‌طور معمول شامل اطلاعات دقیقی از دارایی‌ها، بدهی‌ها، درآمدها و هزینه‌ها هستند و به مدیریت سازمان کمک می‌کنند تا تصمیمات مالی موثرتری بگیرند.
اظهارنامه مالیاتی جهت محاسبه و وصول مالیات بایستی به سازمان امور مالیاتی ارائه شود. در حالی‌که سایر اسناد مالی بیشتر برای اطلاع‌رسانی به ذی‌نفعان داخلی (مدیران و کارکنان) و ذی‌نفعان خارجی (سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان) استفاده می‌شوند. برای ارائه این اسناد به سازمان امور مالیاتی الزامی وجود ندارد ولی در شرایط خاص احتمال دارد ممیزان مالیاتی درخواست دریافت آنها را داشته باشند.
• زمان ارسال اظهارنامه مالیاتی در صورت عدم تطابق سال مالی با سال مالیاتی چه وقت است؟
به طور معمول سال مالیاتی در ایران، از اول فروردین ماه شروع شده و تا پایان 29 اسفند ماه ادامه دارد. البته برخی شرکت‌ها ممکن است سال مالی متفاوتی داشته باشند که با سال مالیاتی مرسوم انطباق نداشته باشد. در این شرایط، طبق قانون مالیات‌های مستقیم، مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی همچنان بر اساس سال مالی خود شرکت محاسبه می‌شود، نه سال مالیاتی کشور. به‌طور مشخص، شرکت‌هایی که سال مالی آنها با سال مالیاتی کشور تطابق ندارد، باید اظهارنامه مالیاتی خود را حداکثر تا چهار ماه پس از خاتمه سال مالی خود به سازمان امور مالیاتی تسلیم کنند. به عنوان مثال، اگر سال مالی شرکتی از ابتدای مهر شروع و تا پایان شهریور سال بعد خاتمه یابد، مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی آن شرکت تا پایان دی همان سال خواهد بود.
این انعطاف زمانی به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که اظهارنامه مالیاتی خود را متناسب با دوره مالی خاص خود گردآوری و ارسال کنند. عدم رعایت این مهلت قانونی اغلب منجر به جریمه‌های مالیاتی می‌شود. بنابراین شرکت‌ها باید توجه خاصی به زمان‌بندی سال مالی خود داشته باشند و مهلت تسلیم اظهارنامه را رعایت کنند.
اهمیت و ضرورت ارایه اظهارنامه مالیاتی برای سازمانها
یکی از دلایل اینکه می‌خواهیم بفهمیم اظهار نامه مالیاتی چیست، درک اهمیت آن است. شاید دلایل زیر بهترین مواردی باشند که اهمیت اظهارنامه مالیاتی را به خوبی نشان دهند:
• قانون: اگر می‌خواهیم در یک جامعه متمدن و منظم زندگی کنیم باید قانون را رعایت نماییم. طبق قانون آماده‌سازی و تحویل اظهارنامه مالیاتی الزامی است و عدم انجام آن پیگرد قانونی دارد.
• جریمه: طبیعتاً اگر بخواهیم در برابر قانون بایستیم یا اطلاعات نادرست در اظهارنامه مالیاتی درج نماییم جریمه خواهیم شد. برای جلوگیری از جریمه باید اظهارنامه را در موعد مقرر و با اطلاعات دقیق تکمیل کنیم.
• مالیات: یکی از اسناد مهمی که بر اساس آن اداره امور مالیاتی، مالیات اشخاص حقیقی و حقوقی را تعیین می‌کند اظهارنامه است. برای اینکه زمان خودمان و اداره مالیات را نگیریم بهتر است اطلاعات درست و دقیق را در اظهارنامه وارد نماییم.
• تحلیل مالیاتی: اگر شرکت‌ها می‌خواهند رشد و توسعه داشته باشند باید دنبال اطلاعاتی بروند که وضعیت اقتصادی آنها را به خوبی نشان دهد. اظهارنامه مالیاتی یکی از اسنادی است که شرکت‌ها می‌توانند از آن استفاده کنند.
• خدمات: بسیاری از خدمات دولتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی به این شرط قابل استفاده هستند که آنها اظهارنامه مالیاتی خود را تسلیم اداره امور مالیاتی کرده باشند.
جرایم عدم ارایه اظهارنامه مالیاتی
در بخش قبلی گفتیم که مهمترین دلایل آماده‌سازی اظهار نامه مالیاتی چیست. به این نکته هم اشاره کردیم که اگر اظهارنامه را دیر ارسال کنیم یا در ارائه آن از اطلاعات نادرست استفاده نماییم باید خودمان را برای جریمه شدن آماده کنیم. عدم ارائه اظهارنامه اشخاص حقوقی و حقیقی را مشمول جرایم گوناگونی می‌کند. اگر می‌خواهیم از جزئیات این جرائم به خوبی آشنا شویم باید سراغ مواد ۱۹۲ و ۱۹۳ قانون مالیات‌های مستقیم برویم. طبق ماده ۱۹۲ قانون مالیات‌های مستقیم در صورتی که اظهارنامه در موعد مقرر ارسال نشود فرد خاطی با جریمه سنگینی مواجه خواهد شد. اشخاص حقوقی ممکن است تا ۳۰ درصد جریمه مالیاتی را تجربه کنند و اشخاص حقیقی نیز تا همین میزان احتمال جریمه شدن بر اساس گروه شغلی خود دارند. طبق ماده ۱۹۳ قانون مالیات‌های مستقیم نیز اگر در زمان معافیت اظهارنامه را ارسال نکنید، معافیت مالیاتی را از دست می‌دهید.
تفاوت اظهارنامه حقیقی و حقوقی
یکی دیگر از نکاتی که برای درک عمیق‌تر تعریف اظهارنامه مالیاتی بهتر است در مورد آن صحبت کنیم تفاوت اظهارنامه حقیقی و حقوقی است. برای توضیح بهتر این موضوع که اظهار نامه مالیاتی چیست چند بار به این نکته اشاره کردیم که اظهارنامه اشخاص حقیقی و حقوقی با هم تفاوت دارند. اظهارنامه اشخاص حقوقی در واقع همان اظهارنامه مالیاتی معروف است که شرکت‌ها باید آن را آماده کرده و تحویل سازمان امور مالیاتی دهند. علاوه بر اشخاص حقوقی طبق قوانین مالیاتی کشور، تمام اشخاص حقیقی که مشمول مالیات باشند باید اظهارنامه خود را تکمیل کرده و ارسال نمایند. اینکه هر کدام از اشخاص حقیقی مشمول مالیات باشند بر اساس حقوق، درآمد ناشی از فعالیت‌های انتفاعی، ارزش املاک و درآمد حاصل از آنها، سود سهام و دیگر درآمدها تعیین می‌گردد. در واقع برخلاف اظهارنامه حقوقی که تمام شرکت‌ها و موسسات باید آن را تکمیل کنند، دامنه اظهارنامه حقیقی همه مردم را در بر نمی‌گیرد و تنها بخشی از جامعه را هدف قرار می‌دهد.
چگونه از تخفیف ها و معافیت های مالیاتی بهره مند شویم؟
تا اینجا تقریباً با اینکه اظهار نامه مالیاتی چیست و چه اهمیتی دارد آشنا شدیم. قطعاً همه ما دوست داریم به شکل‌های گوناگون مالیات کمتری بپردازیم. در واقع یکی از موضوعاتی که پس از مشاهده اظهارنامه مالیاتی در ذهن بسیاری از ما به وجود می‌آید بهره بردن از معافیت‌های مالیاتی است. معافیت‌های مالیاتی بسیار متنوع هستند و به همین دلیل اگر کمی اهل جستجو باشیم راه حل پرداخت مالیات کمتر را پیدا می‌کنیم. در ادامه چند نمونه از کارهایی که به ما کمک می‌کنند مالیات کمتری بپردازیم را بررسی خواهیم کرد.
استارتاپ
اگر شرکت استارتاپی داشته باشیم می‌توانیم از معافیت‌های مالیاتی استفاده کنیم. البته به این فکر نکنید که صرفاً کد اقتصادی بگیرید و بعداً ادعا کنید شرکت جدیدی ثبت کرده‌اید و درخواست معافیت نمایید. سازمان امور مالیاتی برای دادن تخفیف یا معافیت مالیاتی پروسه‌های پیچیده‌ای را در نظر می‌گیرد و زمانی می‌توانید از خدمات آن استفاده کنید که واقعاً یک استارتاپ به وجود آورده باشید.
مدارس خاص
تا اینجا نکات مختلفی را در در این مورد بررسی کردیم که اظهار نامه مالیاتی چیست و چگونه می‌توانیم از آن معاف شویم. راه جذابی که به قول قدیمی‌ها با آن می‌توانیم هم دنیا و هم آخرت را داشته باشیم حمایت از مدارس خاص است. در واقع منظور ما مدارسی است که در آن افراد دارای معلولیت‌های ذهنی یا کم برخوردار تحصیل می‌کنند. منظور از افراد کم برخوردار دانش آموزانی هستند که در مناطق روستایی و محروم در حال تحصیل باشند.
اماکن فرهنگی و مذهبی
این معافیت مالیاتی به اماکن فرهنگی و مذهبی تعلق می‌گیرد و حالت عمومی ندارد. در واقع تمامی درآمدها و هدایای نقدی و غیرنقدی اماکن مذهبی مثل آستان قدس رضوی یا سازمان هلال احمر جمهوری اسلامی مشمول معافیت مالیاتی هستند.
نقش مشاوران مالیاتی در تهیه اظهارنامه
تا اینجا دقیق متوجه شدیم که اظهار نامه مالیاتی چیست و چقدر می‌تواند برای ما دردسرساز باشد. برای اینکه هنگام مواجهه با این فرایند اداری و قانونی دچار چالش نشویم و به راحتی آن را پشت سر بگذاریم باید از مشاوران مالیاتی کمک بگیریم. مشاوران مالیاتی روی مراحل تهیه اظهارنامه به دقت نظارت می‌کنند و اجازه نمی‌دهند اطلاعات غلط وارد اظهارنامه شود. از طرفی آنها تلاش می‌کنند تمام فرایندهای تهیه اظهارنامه و تسلیم آن را در موعد مقرر انجام دهند تا شما درگیر جرایم نقدی و غیر نقدی نشوید. از طرفی با کمک این مشاوران مالیاتی شاید بتوانید مسیری برای استفاده از تخفیف یا معافیت‌های مالیاتی پیدا کنید.
جمع‌بندی
با توجه به نکاتی که گفتیم احتمالاً به طور دقیق متوجه شده‌اید که اظهار نامه مالیاتی چیست و چرا باید برای آماده سازی آن دغدغه داشته باشید. اظهارنامه مالیاتی یک فرایند قانونی است که برای مشخص شدن مالیات خودتان یا شرکتتان باید انجام دهید. بهتر است این کار را بدون هیچ گونه خطا و طبق قانون پیش ببرید تا درگیر جرایم گوناگون نشوید. با کمک مشاوران مالیاتی می‌توانید این کار را خیلی راحت و سریع انجام دهید و شاید حتی از تخفیف‌های مالیاتی هم بهره‌مند گردید.
فیلم تعریف اظهارنامه مالیاتی
مقالات پیشنهادی مرتبط